Warsztaty pisania dla uczniów szkół ponadpodstawowych1
Obecna podstawa programowa w szkołach ponadpodstawowych
W podstawie programowej języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego i technikum, w zakresie kształcenia umiejętności tworzenia wypowiedzi pisemnych, uwzględniono m.in.:
- Kształcenie umiejętności retorycznych: Uczeń formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych; wskazuje i rozróżnia cele perswazyjne w wypowiedzi literackiej i nieliterackiej; rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa); wyjaśnia, w jaki sposób użyte środki retoryczne (np. pytania retoryczne) wpływają na odbiór wypowiedzi.
- Tworzenie różnych form wypowiedzi pisemnych: Uczeń tworzy wypowiedzi pisemne, takie jak rozprawka, esej, analiza tekstu literackiego, interpretacja wiersza, z zachowaniem odpowiedniej struktury, stylu i języka.
- Rozwijanie kompetencji językowych i komunikacyjnych: Uczeń doskonali umiejętność poprawnego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie, z uwzględnieniem norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.
Pełny tekst podstawy programowej dostępny jest na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki lub w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1019.
Cały dokument
Plan warsztatów
- Grupa docelowa: uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum.
- Cel: rozwinięcie umiejętności pisania prac maturalnych poprzez ćwiczenie argumentacji, analizy tekstów oraz struktury wypowiedzi pisemnej.
- Czas trwania: 6 spotkań po 120 minut.
Wprowadzenie do pisania prac pisemnych (120 min)
Cel: Zrozumienie wymagań egzaminacyjnych i podstawowych zasad pisania.
- Omówienie typów prac na maturze z języka polskiego (rozprawka problemowa, rozprawka interpretacyjna, wypowiedź argumentacyjna różnego typu, esej analityczny – matura rozszerzona).
- Kompozycja: wstęp, rozwinięcie, zakończenie. Czego oczekuje egzaminator i jak mu to dać?
- Najczęstsze błędy uczniów i jak ich unikać.
- Praca w grupach: analiza przykładowych wypracowań pod kątem funkcjonalności i kryteriów egzaminacyjnych.
Jak pisać dobrą rozprawkę problemową? (120 min)
Cel: Opanowanie umiejętności formułowania tezy i argumentacji.
- Rodzaje tekstów argumentacyjnych.
- Jak stworzyć tezę i znaleźć konteksty?
- Skuteczna argumentacja – przykłady i ćwiczenia.
- Wprowadzenie kontekstu – schematy.
- Ćwiczenie: analiza tematów maturalnych i tworzenie planów wypowiedzi.
Rozprawka interpretacyjna i analiza poezji (120 min)
Cel: Zrozumienie, jak interpretować wiersze i tworzyć spójną analizę.
- Kluczowe elementy analizy poezji (poetyka – środki stylistyczne, analiza a interpretacja).
- Jak budować logiczne wywody na podstawie tekstu?
- Struktura rozprawki interpretacyjnej – ćwiczenia praktyczne.
- Praca w parach: interpretacja wybranego wiersza i tworzenie planu rozprawki.
Jak pisać esej? (120 min)
Cel: Rozwój umiejętności swobodnego, ale logicznego formułowania myśli.
- Czym esej różni się od rozprawki?
- Struktura eseju – jak rozwijać myśli w sposób płynny i przekonujący?
- Style językowe i indywidualny styl pisania.
- Ćwiczenie: napisanie krótkiego eseju na wybrany temat.
Praktyczne tworzenie pracy maturalnej (120 min)
Cel: Samodzielne zastosowanie poznanych technik.
- Praca nad wybranym tematem maturalnym.
- Tworzenie planu i szkicu pracy.
- Indywidualne konsultacje i poprawki.
Analiza i poprawa prac uczestników (120 min)
Cel: Nauka na własnych błędach i doskonalenie stylu pisania.
- Omówienie fragmentów prac uczniów (anonimowo).
- Jak poprawiać błędy? – praca w parach nad edycją tekstów.
- Podsumowanie warsztatów, wskazówki na przyszłość.
Metody pracy
- Praca w grupach i parach
- Ćwiczenia praktyczne
- Analiza tekstów literackich i prac wzorcowych
- Indywidualne konsultacje
- Ogłoszenie nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów KC. ↩︎